کد مطلب:34287 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا شناخت امام واجب است؟

با توجه به نقشي كه امامت در حفظ و كمال بشر و سير او به سوي خدا و اجراي احكام خدا دارد و با توجه به اينكه اطاعت امر امام شرعاً و عقلاً واجب است، در وجوب معرفت امام نيز بر حسب حكم عقل و شرع جاي هيچگونه ترديد و شبهه‎اي نيست. زيرا هم مقدمة اطاعت است و بدون وجوب آن اطاعت و نصب امام بيهوده خواهد شد و هم بر حسب آنچه در بعضي روايات استفاده مي‎شود بالخصوص نيز واجب است، و چنانكه در نهج البلاغه است، دخول در بهشت، دائرمدار شناختن امامان و ورود در آتش نيز، دائر مدار انكار آنها است:
«لا يدّخُلُ الْجَنَّةَ اِلاّ مَنْ عَرَفُوهُم وَ لا يَدخُلُ النّارَ اِلاّ مَنْ اَنْكَرَهُمْ وَ اَنْكَرُوهُ»، (نهج البلاغه فيض الاسلام ـ خطبه 152) [داخل بهشت نمي‎شود كسي، مگر اينكه آنها (ائمه اطهار(ع) ) را بشناسد و آنها نيز او را بشناسند و داخل آتش نمي‎شود مگر كسي كه منكر آنها باشد و آنها نيز او را از آن خويش ندانند.] و چنان در اين امر تأكيد شده است كه بر حسب خبر معروف از رسول خدا(ص): «هر كس بميرد و امام زمان خود را نشناخته باشد مرده است بمردن جاهليت.» در حديثي كه فخر رازي از آن حضرت روايت كرده است ميفرمايد: «هر كس بميرد و امام زمان خود را نشناسد پس بايد بميرد اگر خواهد يهودي و اگر خواهد نصراني.»
بلكه از بعض روايات استفاده ميشود كه معرفت الله بطور صحيح و كامل بدن معرفت امام حاصل نخواهد شد.
چنانكه در حديث است كه از حضرت سيدالشهداء(ع) سؤال شد:
«فَما مَعْرِفَةُ اللهِ» [پس چيست معرفت خدا؟]
حضرت فرمود:
«مَعْرِفَةُ أَهْلِ كُلِّ زَمانٍ اِمامَهُمُ الَّذي يَجِبُ عَلَيْهِمْ طاعَتُهُ» (بحارالانوار، 5/312، ب 15، ح1) [معرفت اهل هر زمان، معرفت امام ايشان است كه اطاعت او بر ايشان واجب است.]
كه شايد توضيح اين حديث شريف اين باشد كه خدا را به اوصاف كماليّه و به شناخت صحيح بايد از طريق امام شناخت چنانكه در روايت است:
«لَوْ لاَ اللهُ ما عُرِفْنا وَ لَوْ لا نْحَنُ ما عُرِفَ اللهُ» (توحيد صدوق، طبع جديد/290) [اگر دلالتها و عنايتها و هدايتهاي الهي نبود ما شناخته نميشديم و اگر ما نبوديم خدا شناخته نميشد.]
يعني چنانكه حق معرفت او است به اسماء حسني و صفات كماليه شناخته نميشد.
البته بديهي است اين معرفت، فوق معرفت فطري است كه براي هر كس به حسب فطرت حاصل است و مفهوم اين بيان اين است كه همانطور كه تمام آسمان و زمين و آنچه در آنها است دلائل وجود حق و آيات او هستند، امام نيزدرهر عصر و زمان علاوه بر آنكه تكويناً از جهات متعدد آيت و نشانه است بلكه چنانكه ا زامير المؤمنين(ع) روايت شده است:
«ما لِلّه عَزَّوَجَلَّ آيَةٌ هِيَ أَكْبَرُ مِنّي وَ لاَ لِلّهِ مِنْ نَبَأءِ أَعْظَمُ مِنّي» (كافي، /207) [براي خداوند عزوجل نشانه و خبري بزرگتر از من نيست.]
تشريعاً نيز اكبر آيات و اسماء الهي است و در محيط اختيار و هدايت ارادي، معرفت خدا بدون شناسائي او و استفاضه از انوار علوم و راهنمائيهاي او كامل نخواهد شد و شرح و تفسير الهيات و معارف فطري را بايد از امام فرا گرفت.
و ممكن است معناي اينگونه احاديث اين باشد كه چون يكي از اسباب كمال معرفت، اطاعت الله است كه هر چه شخص عارف در ميدان اطاعت سير و حركت كند و عبادت و اطاعتش بيشتر شود عرفانش زيادتر ميگردد و مددهاي غيبي بيشتر به او ميرسد چنانكه معرفت هم هر چه زيادتر شود شوق و رغبت به عبادت و اطاعت الهي در انسان زيادتر ميشود تا حدي كه همه دواعي غير الهي در انسان بي اثر ميگردد. از اين جهت، چون اطاعت و عبادت خدا و چگونگي آن بدون دريافت برنامه و دستورالعمل آن از امام و اطاعت از او حاصل نميشود، اين مرتبه از معرفت كامل كه در كمال هم مراتب دارد بدون معرفت امام محقق نخواهد شد.

---

امامت و مهدويت ج 1- پيرامون معرفت امام(ع)
آيةالله لطف الله صافي گلپايگاني